گره چینی اصفهان

تاریخچه گره چینی

گره چینی از هنرهای ظریف اسلامی می باشد که در ایران رایج است که این آثار به دوره سلجوقی و صفوی باز می گردد و در شهر اصفهان بوده است. که برای درب های اماکن متبرکه ، منابر و در مشبک در پنجره های منازل و کاخ ها استفاده می شد و به شیشه های رنگی در چوب های مشبک رایج شده معروف بود که درواقع از یک ترکیب هماهنگ و با نظم از شکل های هندسی به هم پیچیده و جذاب شکل گرفته است. واحد کار در گره، آلت نامیده می شود که در لغت به معنی ابزار می باشد و درواقع همان خط مرزی اطراف لقاط می باشد که خط های مرزی در گره ها متفاوت می باشد و به شکل های گره لقط گفته می شود که از خط های مستقیم و براساس قاعده ای منظم به شکل های هندسی آمده و می تواند از جنس چوب و یا شیشه باشد.گره چینی یا آلت و لغت از جمله کارهای هنری است که با چوب انجام می شود . این رشته از کارهای سنتی و قدیمی محسوب می شود.

گره چینی چیست

گره چینی یک هنر بسیار زیبا و با قدمت طولانی مدت است که نمونه های آن را می توان در خانه های باستانی ایرانیان مشاهده کرد. استفاده از معماری که در نوع خود بینظیر بوده است و نمونه های بارز آن را می توان در بناهای با شکوه عمارت چهل ستون و کاخ هشت بهشت اصفهان مشاهده کرد. اصل این هنر از کنار هم قرار دادن تکه چوب های کوچک برش خورده و شیشه های رنگی است. این قرار دادن ها به گونه ای است که اشکال هندسی منظمی را به وجود می آورد و قرینه سازی یکی دیگر از اصولی است که باید در این هنر رعایت شود.

ساخت گره چینی

اولین مرحله برای ساخت این گره ها اندازه گیری دقیق و کشیدن الگو بر اساس اندازه گیری ها می باشد. مرحله دوم کار الگو سازی می باشد به این معنی که از روی طراحی های کشیده شده قالب کار یا چهارچوب را درست می کنند. ادامه مراحل روی چارچوب پیاده سازی میشود. گره های آماده شده که از قبل برش خورده اند را روی کار به صورت منظم جایگذاری میشوند گره چینی یا چیدن قطعات کوچک چوب در کنار هم یک طرح دایره ای شکل که در آن قطر های دایره با چوب به یکدیگر می رسند را ایجاد می کنند و به وسیله ابزارهای مناسب به هم وصل میشود. همزمان با چیدن گره ها در کنار یکدیگر شیشه های رنگی را نیز در میان آنها جایگذاری می کنیم مانند پازل.

چوب استفاده شده در ساخت گره چینی

چوبی که در این کار استفاده می شود چوب چنار یا گردو می باشد . بهتر است چوب استفاده شده چوب خشک شده به صورت طبیعی باشد . یعنی به مدت 5-6 سال چوب در انبار باشد تا خشک شود، سپس در کارگاه بریده می شود و به ابعاد مختلف که ابعاد   18mm  و  30mm می باشد. ( می تواند ابعاد مختلفی باشد) چوبه ای بریده شده دوراهی می شود برای قرار گیری شیشه و سپس ابزار زده می شود برای زیبایی و خارج کردن چوب از حالت تیز به حالت انحنا دار تبدیل می شود. سپس چوب ها به صورت فاق و زبانه و فارسی تند و کند می شود و به یکدیگر چسب می شود.

اجزای گره

گره ها اصولا به شماره زوج هستند 6-8-12-16- و… که به صورت تند و کند و تند قمی و شش و موج و چهار ترنج می باشد و در ابعاد مختلف اجرا می گردد. این طرح پیش تر برای درب چوبی مسجد ها ، حسینه ها ، درب های ورودی و تالار ها و … استفاده می شود . علاوه بر درب به صورت پنجره هم می توان استفاده کرد.

مشبک سازی چوب

مشبک سازی هنری قدیمی و کاربردی است که تقریبا از زمانی که انسان خود را شناخت تا به امروز مورد استفده قرار گرفته است. این هنر زیبا را امروزه می توانید در درهای قدیمی، امام زاده ها، مساجد، منبرها، ظروف سفالی و فلزی مشاهده کرد. البته این ظروف می تواند از جنس های مختلف فلزهای آلومینیوم طلا، نقره و مس باشد یا روی انواع چوب ها، سنگ، چرم، پلاستیک و… باشد. به طور کلی مشبک به این معنا است که هر چیزی که به صورت شبکه ای باشد و دارای سوراخ های متعدد باشد. این هنر رابطه مستقیم با گره چینی دارد. گره های چینی بر اساس اصول مشبک سازی ساخته میشوند.